UDZIAŁ BRANIEWA W ZWIĄZKU PRUSKIM

b_150_100_16777215_00_images_ziemiabraniewska_17.JPGW dniu 21 luteg o 1440 r. na zjeździe w Elblągu powołano organizację do obrony interesów i praw miast i stanów pruskich, nazwaną Związkiem Pruskim. Do związku przystąpiło Stare i Nowe Miasto Braniewo. Następstwem tego wydarzenia było zbliżenie tej organizacji do Królestwa Polskiego, co doprowadziło do wybuchu najdłuższej wojny polsko-krzyżackiej tzw. wojny trzynastoletniej. Braniewo będące głównym miastem biskupstwa warmińskiego od samego początku opowiedziało się za Związkiem, a po wybuchu wojny stało na czele jego działań na całej Warmii.

Jak wspomniano powstanie Związku Pruskiego jako samodzielnego organu miast i stanów pruskich, nastąpiło na zjeździe w Elblągu w dniu 21.02.1440 r. Zjazd nazwany został „nielegalnym”, ponieważ stany zebrały się same, a nie na wezwanie Wielkiego Mistrza, który zawsze prowadził obrady. Do Związku Pruskiego wstąpiło wówczas 53 szlachty i 19 miast, a wśród nich Braniewo, które reprezentowali rajcy: Tomasz Werner i Czander von Loyden.

Od początku Braniewo należało do sześciu wielkich miast pruskich, które opodatkowały się na rzecz Związku, co miało miejsce na długo przed zerwaniem z Zakonem. Zarówno Zakon jak i biskup warmiński bardzo niepokoili się takim rozwojem sytuacji. Z kolei mieszczanie braniewscy krytykowali zwłaszcza tyrański sposób obchodzenia się z miastem, w tym ignorowanie dawnych przywilejów. Chcąc wpłynąć na biskupa delegaci Braniewa na zjazdach stanów pruskich prosili o pośrednictwo rycerstwo ziemi chełmińskiej, rady miejskie Chełmna i Torunia, a nawet Wielkiego Mistrza. Tak więc chociaż miasto przystąpiło do Związku Pruskiego, ciągle jeszcze zachowywało resztki pozorów lojalności wobec biskupa i Wielkiego Mistrza, ale wśród braniewian narastało zniechęcenie do władzy biskupiej.

Związek Pruski przez kolejne lata rósł w siłę, choć do zerwania z Zakonem jeszcze nie doszło i chociaż Krzyżacy podjęli działania na dworze cesarskim i kurii papieskiej w celu delegalizacji Związku, aby ich zdaniem przywrócić „ład i porządek”. Delegatem Związku Pruskiego do cesarza Fryderyka III był braniewski mieszczanin Georg von Berge, który odbył podróż na przełomie 1451/1452 r. Krzyżakom intensywnie pomagał biskup warmiński Franciszek Kuhschmalz, który uzyskał od Cesarza akt delegalizacji Związku Pruskiego z dniem 1.12.1453 r. Buntownicy mieli być surowo ukarani, a miasta obciążone karami finansowymi.

Jednak związkowcy już działali i z dniem 4.02.1454 r. wypowiedzieli posłuszeństwo Wielkiemu Mistrzowi. Tego samego dnia 4.02.1454 r. kierująca związkiem Tajna Rada wyznaczyła datę wybuchu powstania na 6.02.1454 r. Koncepcja powstania oparta była na założeniu całkowitego zaskoczenia władzy krzyżackiej, niezdolnej do opanowania sytuacji jednocześnie w całym kraju. W dniu 10.02.1454 r. Związek wysłał delegację najwybitniejszych przedstawicieli do Krakowa, która została przyjęta w dniu 20.02.1454 i uznała zwierzchnictwo króla Kazimierza Jagiellończyka. W składzie delegacji był radny Braniewa Jan Kale. W dniu 22.02.1454 król wypowiedział Zakonowi wojnę, a 4.03.1454 wydał akt inkorporacji ziem pruskich, co było również impulsem do buntu w pruskich miastach. Powstanie doprowadziło do zajęcia prawie całego terytorium państwa zakonnego, gdyż w rękach Krzyżaków pozostały tylko Malbork, Chojnice i Sztum. Natomiast na Warmii ogólna sytuacja była taka, że rycerstwo i miasta popierały Związek Pruski, biskup stał twardo po stronie Zakonu Krzyżackiego, a kapituła starała się być neutralna.

Ciąg dalszy na stronie Ziemia Braniewska pod linkiem https://braniewo.com.pl/wiadomosc,12649,udzial-braniewa-w-zwiazku-pruskim.html

.