20.03.1945. ZDOBYCIE BRANIEWA PRZEZ ARMIĘ CZERWONĄ

b_150_100_16777215_00_images_ziemiabraniewska_03.JPG W dniu 20 marca 1945 r. Armia Czerwona zdobyła niemiecki Braunsberg. Tak więc przypada 76. rocznica zdobycia miasta, aczkolwiek za czasów PRL uroczyście obchodzono „wyzwolenie” Braniewa, mimo, że to właśnie „wyzwoliciele” strasznie zniszczyli miasto uznane przez nich za silny punkt oporu.

Oficjalnie 20 marca 1945 r. pododdziały sowieckiej 48 Armii ze składu 3 Frontu Białoruskiego zajęły miasto, które było już wcześniej poważnie zniszczone. Zaczęło się w lutym 1945 r., gdy kolejno w dniach 5, 15, 20 i 21 lutego, sowieckie bombowce niemiłosiernie niszczyły miasto kolejnymi nalotami. W dniach 7 i 8 marca Braniewo zostało ponownie zbombardowane, a ostatni nalot 18 bombowców miał miejsce w dniu 18.03.1945 r. Swoje dołożyła sowiecka artyleria, gdyż front był całkiem blisko i już po zajęciu Fromborka w dniu 8.02.1945 r. Braniewo znalazło się w zasięgu sowieckich dział. Oficjalnie Braniewo zniszczone było w 80-85%, co wynikało właśnie z potężnych nalotów bombowych i ostrzału artylerii, a nie jakiś zaciętych walk o miasto. Naloty miały charakter terrorystyczny, bowiem w okresie luty-marzec 1945 r. przez Braniewo przewinęły się tysiące mieszkańców Prus Wschodnich uciekających przed Sowietami z kolejnych zajmowanych terenów. Po odpoczynku ruszali przez zamarznięty Zalew Wiślany na mierzeję niemiłosiernie atakowani przez sowieckie samoloty.

W dniach 19-20.03.1945 r. niemieckie oddziały zagrożone odcięciem i okrążeniem wycofały się w kierunku Heiligenbeil (ob. Mamonowo), wcześniej wysadzając 60-metrową wieżę kościoła św. Katarzyny, gdyż słusznie uważali, że tak wysoki obiekt będzie doskonałym punkiem obserwacyjnym dla sowieckich koordynatorów artyleryjskich, dając im wgląd w niemieckie pozycje na wiele kilometrów w kierunku Heiligenbeil i kosy Mierzei Wiślanej. Z wojskowego punktu widzenia była to uzasadniona decyzja, jednak pod względem historycznym starta była i jest ogromna. W swej pracy poświęconej kościołowi św. Katarzyny, Piotr Gursztyn napisał: „W roku 1945 niemal całkowitemu zniszczeniu uległ bogaty wystrój wnętrza, w przeważającej mierze manierystyczny i barokowy z XVII i XVIII wieków. Zniszczeniu uległo też kilka zabytków plastyki gotyckiej, oraz sporo dzieł neogotyckich”. Wieża zawaliła się na nawę niszcząc też sklepienia, a zniszczona fara odbudowana zostanie dopiero na przełomie lat 70/80 XX w. Jednak przepadła większość wyposażenia kościoła. Oprócz kościoła wysadzono też oba mosty na Pasłęce, co mogło spowolnić, ale nie zatrzymać nacierające sowieckie oddziały. Z resztą sowieccy saperzy stosunkowo szybko wykonali prowizoryczną przeprawę w miejscu dawnego Mostu Kotlarskiego, natomiast zniszczony Most Młyński Polacy odbudują dopiero w 1948 r. Według sowieckich meldunków wysadzenia nastąpiły w dniu 19.03.1945 r. między 5.30 a 7 rano, gdy zaobserwowano 12 silnych eksplozji m.in. w Braniewie i Zawierzu.

Ciąg dalszy na stronie Ziemia Braniewska pod linkiem https://braniewo.com.pl/wiadomosc,13769,20-03-1945-zdobycie-braniewa-przez-armie-czerwona.html

.